Uchwalając Statut założyciele Fundacji wyznaczyli jej misję poprawy stanu środowiska naturalnego oraz zapewnienia godnych warunków życia i zdrowia człowieka. Cele te Fundacja osiąga poprzez:
UNEP/GRID Warszawa od chwili jego powołania w ramach struktury Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska w 1991 roku realizuje w Polsce misję Programu ONZ ds. Środowiska (UNEP), działając na rzecz zrównoważonego rozwoju. W ramach prowadzonej działalności m.in:
Do flagowych projektów statutowych należą:
Dostrzegając wzrastające z początkiem lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku zainteresowanie powstawaniem w Polsce niepublicznych placówek edukacyjnych Fundacja postanowiła wesprzeć XVI Ogólnokształcące Liceum Ekologiczne w Warszawie oraz Liceum Społeczne w Dziwnowie. Przyjęto założenie, że stymulująca i budująca rola Fundacji powinna trwać do momentu uzyskania przez szkoły pełnej samowystarczalności. W obu szkołach funkcjonujących w strukturze organizacyjnej Fundacji działania edukacyjne prowadzone były według autorskich programów opracowanych przez poszczególnych nauczycieli. Celem szkół było wychowanie młodego człowieka wyposażonego w niezbędną do dalszego życia i studiów wiedzę ogólną, będącego świadomym użytkownikiem środowiska, zdolnego odczuwać zagrożenia i reagować na przejawy jego degradacji. Przyjęto jednocześnie założenie, iż realizacji procesu dydaktycznego na wysokim poziomie musi towarzyszyć atmosfera otwartości, współpracy i przyjaźni umożliwiająca rozwój indywidualnych cech osobowych i wrażliwości uczniów. Osiągnięcie tego celu wymagało poważnego wysiłku organizacyjnego, doboru uczniów drogą egzaminów konkursowych, zatrudnienia nauczycieli nie tylko o najwyższych kwalifikacjach zawodowych lecz posiadających również cechy osobowości gwarantujące powodzenie założonego procesu dydaktyczno-wychowawczego. Po pięciu latach działalności w strukturze Fundacji XVI Ogólnokształcące Liceum Ekologiczne NFOŚ zostało przekazane w dniu 27 października 1997 roku Instytutowi Kształcenia Zawodowego w Warszawie, który był w stanie zapewnić szkole warunki dalszego rozwoju. Liceum Społeczne w Dziwnowie w sierpniu 2004 roku po blisko dziesięciu latach działania w ramach Fundacji również zostało przekazane jednostce zewnętrznej – Stowarzyszeniu na Rzecz Kultury i Edukacji w Dziwnowie. W sumie do obu placówek w okresie ich funkcjonowania w strukturze Fundacji uczęszczało przeszło 300 uczniów, z których 80% ukończyło szkoły i uzyskało świadectwa dojrzałości.
W 1992 roku Fundacja wygrała konkurs ogłoszony przez b. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na organizację i prowadzenie Krajowego Centrum Edukacji Ekologicznej. Przyjęto zasadę, że powinno ono pełnić przede wszystkim funkcje wspierające, zarówno merytorycznie, jak i materialnie dla tych wszystkich, którzy zaproponują ciekawe inicjatywy pobudzające świadomość ekologiczną i aktywność społeczeństwa na rzecz poprawy stanu środowiska. Zakładano równocześnie, że w miarę swojego rozwoju Centrum stanie się składnicą informacji o dotychczasowych dokonaniach w sferze edukacyjnej, umożliwiając tym samym kolejnym grupom animatorów korzystanie z doświadczeń poprzedników i dobór najbardziej skutecznych rozwiązań. W ciągu dwóch lat działalności (1992 –1994):
Pod koniec 1994 roku z uwagi na przerwanie finansowania przez b. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa zadań realizowanych przez Centrum Fundacja została zmuszona do drastycznego ograniczenia jego działalności, a w efekcie do jego likwidacji.
W 2009 roku rozpoczęto realizację trzyletniego projektu pn. „Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych”, mającego na celu podniesienie stanu wiedzy oraz umiejętności jej praktycznego zastosowania przez pracowników parków narodowych. W ramach projektu:
Fundacja od początku swojego istnienia przywiązuje szczególną wagę do udzielania bezpłatnych porad i konsultacji tym wszystkim, którzy zgłaszają tego rodzaju zapotrzebowanie. W ciągu roku kontaktuje się z Fundacją w powyższym celu kilkudziesięciu interesantów, szukając pomocy merytorycznej, prawnej, technicznej i organizacyjnej. Udzielane bezpłatnie porady i konsultacje dotyczą w szczególności:
Zapytanie i prośby o pomoc w rozwiązywaniu zaistniałych problemów można zgłaszać do Fundacji telefonicznie, listownie i drogą internetową, bądź też poprzez osobisty kontakt z Biurem Zarządu NFOŚ.
Działalność wydawnicza prowadzona przez Fundację, jako ważny cel statutowy, nie miała w swoim założeniu stanowić źródła pozyskiwania środków finansowych. Istotny był i jest przede wszystkim charakter wydawanych publikacji i ich rola w propagowaniu wiedzy z zakresu ochrony środowiska i ekologii. Wobec takiego podejścia działania w tej sferze koncentrowały się w pierwszym rzędzie na:
W ciągu ponad trzydziestu lat istnienia Fundacji udało się wydać w sumie 150 tytułów. Łączny nakład wydanych książek, broszur, informatorów, opracowań kartograficznych i albumowych przekroczył 120 000 egzemplarzy, przy czym prawie w całości rozpowszechniany był wśród zainteresowanych bezpłatnie. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się między innymi następujące pozycje:
Idea obszaru funkcjonalnego „Zielone Płuca Polski” (ZPP) sformułowana po raz pierwszy w 1983 roku przez Krzysztofa Wolframa zakładała integrację ochrony środowiska z rozwojem gospodarczym i postępem cywilizacyjnym na terenie północno-wschodniej Polski. Dzięki niezwykłej aktywności i olbrzymiego zaangażowania autora idei w Białowieży 13 maja 1988 r. zostało podpisane porozumienie pięciu byłych województw: białostockiego, łomżyńskiego, olsztyńskiego, ostrołęckiego i suwalskiego w sprawie kompleksowej ochrony i ekorozwoju północno-wschodnich regionów kraju. W grudniu 1990 r. do porozumienia przystąpiła Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, której powierzono rolę koordynatora i wykonawcy przyjętych w ramach porozumienia uzgodnień. Dla zapewnienia efektywnej realizacji wspomnianych zadań Zarząd NFOŚ utworzył w strukturze Fundacji wyodrębnioną jednostkę działającą pod nazwą Biuro Zielone Płuca Polski i powołał Krzysztofa Wolframa na jej dyrektora. Najważniejszym zadaniem, jakie postawiło przed sobą Biuro było przygotowanie strategii zrównoważonego rozwoju obszaru funkcjonalnego ZPP oraz wypracowanie i poddanie szerokim konsultacjom społecznym założeń polityki regionalnej. Niezależnie od tego na bieżąco prowadzone były przez cały okres funkcjonowania Biura prace mające między innymi na celu:
Powyższe cele Biuro Zielone Płuca Polski Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska realizowało poprzez:
Po piętnastu latach aktywnej działalności na rzecz umacniania idei Zielone Płuca Polski Zarząd Fundacji doszedł do wniosku, że niezbędne jest dostarczenie nowego, silnego impulsu, który umożliwiłby szybsze i bardziej efektywne wdrażanie jej w życie i wystąpił z propozycją utworzenia samodzielnie funkcjonującej fundacji, której fundatorami byliby miedzy innymi najbardziej zainteresowane umacnianiem idei samorządy wojewódzkie. Propozycja spotkała się z dużym zainteresowaniem, w efekcie czego 28 września 2005 roku w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego podpisany został akt notarialny o ustanowieniu Fundacji Zielone Płuca Polski. Sygnatariuszami nowo powstałej organizacji zostali przedstawiciele czterech samorządów wojewódzkich: podlaskiego, warmińsko-mazurskiego, kujawsko-pomorskiego i pomorskiego, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska oraz reprezentanci kilku stowarzyszeń i grupa przedsiębiorców rozwijających w regionie działalność gospodarczą. Po uzyskaniu osobowości prawnej nowopowstała Fundacja ZPP przejęła od Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska dotychczasowy dorobek intelektualny i materialny Biura Porozumienia Zielone Płuca Polski NFOŚ wraz z kadrą wysokokwalifikowanych pracowników i rozpoczęła samodzielną działalność
na rzecz materialnej realizacji zadań określonych w zawartym przez sygnatariuszy porozumieniu w sprawie współdziałania na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz promocji obszaru ZPP z zachowaniem jego różnorodności biologicznej i tożsamości kulturowej.
Jesienią 1989 roku Zarząd NFOŚ podjął decyzję o zaangażowaniu się Fundacji w doprowadzenie do utworzenia Biebrzańskiego Parku Narodowego. Pierwszym praktycznym krokiem na drodze do utworzenia Biebrzańskiego Parku Narodowego było doprowadzenie
do podpisania porozumienia pomiędzy Wojewodą Łomżyńskim, Ministrem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Narodową Fundacją Ochrony Środowiska, na mocy którego powierzono Fundacji realizację wszelkich prac przygotowawczych dotyczących przedsięwzięcia. Dokument ten stworzył tym samym formalne podstawy do dalszych, praktycznych działań podejmowanych przez Fundację i umożliwił przystąpienie do przygotowania podstawowych materiałów niezbędnych do formalnego utworzenia parku, w tym planu przestrzennego zagospodarowania doliny Biebrzy oraz projektu rozporządzenia Rady Ministrów
o powołaniu Biebrzańskiego Parku Narodowego. Powyższe pracezostały wykonane przy merytorycznej i finansowej pomocy Światowego Funduszu Dzikiej Przyrody (WWF). Uhonorowaniem podjętych przez Fundację działań było podpisanie przez Premier Hannę Suchocką 19 września 1993 roku stosownych dokumentów powołujących nowy park do życia. Od pierwszego dnia istnienia Parku Fundacja włączyła się merytorycznie i materialnie do tworzenia jego nowoczesnej infrastruktury. Miedzy innymi przy wydatnej pomocy finansowej Światowego Funduszu Dzikiej Przyrody (WWF) udało się:
Przez cały okres współpracy z Parkiem Fundacja poświęcała także dużo wysiłku na międzynarodowe popularyzowanie jego walorów przyrodniczych oraz na poszukiwanie sponsorów krajowych i zagranicznych, którzy byliby zainteresowani udzieleniem wsparcia finansowego z przeznaczeniem na rozwój nowoczesnej infrastruktury edukacyjnej i turystycznej.
W połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku Fundacja dołączyła do grona organizacji ekologicznych, które uznały za niezwykle ważne doprowadzenie do objęcia najwyższą formą ochrony rozlewisk ujścia rzeki Warty do Odry. Włączając się aktywnie do działań na rzecz utworzenia Parku Narodowego „Ujście Warty” Fundacja między innymi:
W efekcie wspólnej pracy wszystkich zainteresowanych osób i instytucji 5 października 1999 roku podpisana została przez dyrektora Departamentu Leśnictwa, Ochrony Przyrody i Krajobrazu Ministerstwa Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Wojewodę Lubuskiego, przedstawicieli Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego, przedstawicieli samorządów oraz organizacji pozarządowych deklaracja intencji w sprawie utworzenia Parku Narodowego „Ujście Warty”. Wojewoda Lubuski i Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego w lipcu 2000 roku oficjalnie złożyli w Urzędzie Rady Ministrów wniosek o jego utworzenie”. Park rozpoczął działalność 1 lipca 2001 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2001 roku.
W efekcie dokonanych uzgodnień z Ministerstwem Środowiska Fundacja we współpracy z Instytutem Ochrony Przyrody PAN
oraz Zakładem Ornitologii PAN wgrudniu 2002 roku opracowała pierwszy w Polsce, autorski projekt sieci Natura 2000 o zasięgu ogólnokrajowym wraz ze stosowną dokumentacją tekstową i kartograficzną. W trakcie blisko dwuletniej, bardzo intensywnej pracy między innymi:
Na potrzeby realizacji projektu, w celu uzyskania maksymalnej efektywności podejmowanych działań, utworzonych zostało 16 wojewódzkich zespołów wykonawczych, w skład których weszli między innymi przedstawiciele urzędów marszałkowskich, lasów państwowych, zarządów gospodarki wodnej, wojewódzkich komisji ochrony przyrody, biur planowania przestrzennego, instytucji naukowych oraz ekologicznych organizacji społecznych. Do zadań zespołów należało miedzy innymi zgłaszanie własnych propozycji uzupełnienia sieci, konsultowanie przebiegu granic obszarów proponowanych przez zespół autorski oraz aktywne uczestniczenie w popularyzacji wśród społeczeństwa roli obszarów Natura 2000 w systemie ochrony przyrody. Rezultaty swojej działalności każdy z zespołów miał możliwość zaprezentować na organizowanych w tym celu wojewódzkich seminariach. Opracowany przez zespół autorski w grudniu 2002 roku wstępny projekt sieci obszarów Natura 2000 został przekazany Ministerstwu Środowiska ulegając w kolejnych latach wielokrotnym uzupełnieniom i modyfikacjom.
